استاندارد 1053 از مهمترین و با سابقه ترین استانداردهای ملی ایران است که توسط سازمان ملی استاندارد منتشر شده است. مطابق با روش رایج تدوین استانداردها در کشور، در جریان تدوین این استاندارد از منابع معتبر خارجی و متخصصین داخلی استفاده شده است. موضوع استاندارد 1053 پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی است. تا قبل از ویرایش ششم این استاندارد، حد مطلوب و حد مجاز برای برخی پارامترها تعیین شده بود. اما در ویرایش ششم که ضمنا آخرین ویرایش است برای عوامل شیمیایی اعم از معدنی و آلی فقط حد مجاز تعریف شده است. در این ویرایش حدود مجازی برای محصولات جانبی گندزدایی تعیین شده است. به مواد پرتوزا و حدود مجاز آنها بیشتر توجه شده و در توصیف حدود مجاز به موضوع سرطان زایی پارامترهای موجود در آب پرداخته شده است. ویرایش مذکور مصوب مرداد ماه 1403 میباشد. تا پیش از ویرایش ششم، ویرایش پنجم که مصوب سال 1388 بود دارای اعتبار بود. در صفحه اطلاعات مفید لینک دسترسی به نسخه PDF استاندارد 1053 و دانلود آن قرار داده شده است.
جدول1 – خصوصیات فیزیکی آب آشامیدنی
| ویژگی | حداکثر مجاز | واحد اندازه گیری |
| کدورت (NTU) | مطابق استاندارد ملی 1011 | – |
| رنگ | 15 | پلاتین، کبالت برای رنگ حقیقی آب T.C.U |
| بو | 3 | رقم آستانه بو (TON) |
| pH | 6.5 تا 8.5 | – |
| ویژگیهای ظاهری | بدون هرگونه عامل خارجی (مانند ماسه یا روغن) قابل رویت با چشم غیر مسلح | – |
جدول 2 – حداکثر حد مجاز عاملهای معدنی در آب آشامیدنی
| عامل | بر حسب | حداکثر مجاز (میلیگرم بر لیتر) | منبع متداول در آب |
| کل جامدات محلول در آب | TDS | 1000 | منشا طبیعی، فاضلاب، فاضلاب شهری و کشاورزی، پساب صنعتی |
| سختی کل | CaCO3 | ۳۰۰ | منشا طبیعی( فرسایش سنگ های رسوبی و تراوش، رواناب از خاک) ، بطور کلی میزان سختی در آبهای زیرزمینی بالاتر است |
| فلوراید | F | 1.5 | منشا طبیعی ( فرسایش سنگ و خاک)، افزودن به آب برای ارتقای سلامت دهان و دندان |
| کلراید | Cl | ۲۵۰ | منشا طبیعی ( نفوذ آب دریا)، رسوبات نمک محلول، نمک پاشی بزرگراه ها، پساب صنعتی، بهره برداری چاههای نفت، زه آب کشاورزی، شیرابه زباله |
| سولفات | SO4 | ۲۵۰ | پسماندهای صنعتی |
| هیدروژن سولفاید | H2S | ۰٫۰۵ | کاهش اکسیژن و احیای سولفات توسط باکتریها در منابع آب زیرزمینی |
| آهن | Fe | ۰٫۳ | منشا طبیعی ( فرسایش و هوازدگی سنگها و کانی ها) زه آب اسیدی معادن، شیرابه محل دفن بهداشتی، پساب و صنایع مرتبط با آهن |
| منگنز | Mn | 0.1 | انحلال مواد معدنی طبیعی موجود در خاک و سنگ، نخاله های صنعتی، فعالیتهای معدنی و شیرابه محلهای دفن زباله |
| آلومینیوم | Al | 0.2 | منشا طبیعی، استفاده از نمکهای آلومینیوم در تصفیه آب اشامیدنی، ابشویی از مواد مبتنی بر سیمان، انحلال بستر آلومینای فعال |
| روی | Zn | ۳ | منشا طبیعی، آلاینده های صنعتی و خانگی، انتشار از لوله های گالوانیزه، مخازن آب گرم و اتصالات برنجی |
| مس | Cu | 2 | منشا طبیعی، انتشار از لوله های مسی |
| نیترات | NO3 | 50 الف | منشا طبیعی، زه اب یا رواناب حاصل از مصرف کودهای کشاورزی، کود دامی و فاضلاب خانگی، تبدیل آمونیاک اضافی( نیترافیکاسیون) موود در سیستم توزیع |
| نیتریت | NO2 | 3 الف | منشا طبیعی، زه اب یا رواناب حاصل از مصرف کودهای کشاورزی، کود دامی و فاضلاب خانگی، تبدیل آمونیاک اضافی( نیترافیکاسیون) موود در سیستم توزیع |
| آمونیاک | NH3 | ۱٫۵ | منشا طبیعی، انتشار از پسماندهای صنعتی و کشاورزی، گندزدایی آب با کلرآمین |
| سدیم | Na | ۲۰۰ | منشا طبیعی (فرسایش و هوازدگی رسوبات نمک و تماس با سنگ های آذرین، نفوذ آب دریا) فاضلاب و پساب صنعتی، نرم کننده های آب بر پایه سدیم |
| الف : مجموع نسبت غلظت نیترات و نیتریت به مقدار استاندارد نباید از یک بیشتر باشد. | |||
جدول 3– حداکثر مجاز عاملهای ریز آلاینده معدنی
| نام عامل | بر حسب | حداکثر مجاز (میلی گرم بر لیتر) | منبع متداول در آب |
| آرسنیک | As | ۰٫۰۱ | منشا طبیعی ( فرسایش و هوازدگی خاک، مواد معدنی و سنگ معدن)، انتشار از فعالیتهای معدنی و پساب صنعتی |
| سرب | Pb | ۰٫۰۱ | انتشار از سیستم لوله کشی( خطوط سربی و اتصالات برنجی) |
| کروم کل( مجموع کروم 3 و 6) | Cr | ۰٫۰۵ | منشا طبیعی( فرسایش مواد معدنی) انتشار از مصارف صنعتی |
| سلنیوم | Se | 0.04 | منشا طبیعی (فرسایش و هوازدگی خاک و سنگ)، انتشار از خاکستر نیروگاه های ذغال سنگ، معادن ذغال سنگ، فراوری مس و سایر فلزات |
| کادمیوم | Cd | ۰٫۰۰۳ | انتشار از طریق لوله های گالوانیزه و اتصالات جوشی، پسماندهای صنعتی و شهری |
| آنتیموان | Sb | ۰٫۰۲ | منشا طبیعی ( فرسایش خاک)، پساب صنعتی، انتشار از مواد سیستم لوله کشی و اتصالات جوشی |
| جیوه (معدنی) | Hg | ۰٫۰۰۶ | انتشار یا نشت پساب صنعتی، دفع پسماند، آبیاری یا زه آب مناطقی با کاربرد سموم کشاورزی |
| سیاناید | CN | 0.17 | پسابهای صنعتی و معدنی، انتشار از ترکیبات آلی |
| بر | B | 2.4 | منشا طبیعی، شستشو یا رواناب حاصل از مصارف صنعتی |
| نیکل | Ni | ۰٫۰۷ | پساب صنایع تولید فولاد، آبکاری و انتشار از طریق سطوح فلزی در تماس با آب |
| باریم | Ba | 1.3 | منشا طبیعی، انتشار یا نشت پساب صنعتی |
جدول 4- حداکثر مجاز برخی ریزآلاینده آلی در آب آشامیدنی ( میلیگرم بر لیتر)
| عامل | حداکثر مجاز | منابع متداول انتشار در آب |
| بنزن | 0.01 | کاربردهای صنعتی |
| تولوئن | 0.12 | فاضلاب صنایع نفتی و شیمیایی |
| زایلن | 0.5 | فاضلاب صنایع نفتی و شیمیایی |
| اتیل بنزن | 0.002 | فاضلاب صنایع نفتی و شیمیایی |
| استیرن | 0.02 | صنایع تولید پلاستیک |
| متیل ترشیری بوتیل | 0.015 | نشت از پالایشگاه ها، مخازن بنزین و پمپ بنزینها |
| وینیل کلراید | 0.0003 | پساب صنعتی، تجزیه حلالهای آلی در آبهای زیرزمینی، انتشار از لوله های پلی وینیل کلراید |
آزمایشگاه دانش بنیان آرین فن آزما کلیه پارامترهای رایج استاندارد 1053 را مورد سنجش و آزمایش قرار میدهد. لطفا در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر یا ارسال نمونه آب با ما تماس بگیرید.
صفحات مرتبط: آزمایشگاه آب آشامیدنی ، استاندارد 1011 آب آشامیدنی ، آزمایشهای تصفیه آب خانگی، سفارش آزمایش آب