خورندگی و رسوبگذاری آب با توجه به گستره استفاده از آب در صنایع و جوامع انسانی بسیار قابل توجه است. به همین علت مطالعات فراوانی انجام یافته تا رفتار متضاد و دوگانه آب قابل پیش بینی شود. هرچند در ابتدای امر میزان خورندگی یا رسوب گذاری آب بسیار اندک تصور میشود اما در مقیاس دراز مدت و با توجه به احجام بسیار زیاد مصرف آب، همین موارد اندک به تدریج زیاد و قابل توجه می شوند. در حالت کلی ما با سه نوع آب طرف هستیم که هر کدام ویژگی خاص خود را دارند. آ- آب دریا (آب شور) 2- آب آشامیدنی 3- آب بسیار خالص( مصارف صنعتی)
آب دریا
آب شور دریا حاوی 3 تا 4 % نمک است. به همین دلیل الکترولیت خوبی بوده و موجب خوردگی گالوانیکی می شود. قدرت خوردگی آب دریا بستگی به مقدار اکسیژن، سرعت حرکت، درجه حرارت و المانهای زیستی دارد. در مواجهه با آب دریا بیشترین خوردگی در سطح آب یا منطقه تلاطم اتفاق می افتد. در این منطقه تر و خشک شدن مکرر رخ میدهد ضمن آنکه تماس با هوا نیز وجود دارد.
آب بسیار خالص
استفاده از آب بسیار خالص عمدتا به مصارف صنعتی محدود میشود. برای مثال هنگامیکه از آب برای انتقال حرارت استفاده میشود و خوردگی خیلی کمی مجاز باشد، آب بسیار خالص مورد نیاز است. نیروگاهها عمدتا از این گونه آب استفاده میکنند. با افزایش خلوص آب، خوردگی کاهش می یابد زیرا جامدات و گازهای حل شده کمتر شده و مقاومت الکتریکی آب افزایش می یابد. مقاومت آب مقطر معمولی حدود 200000 اهم- سانتیمتر است. مقاومت نشان دهنده خلوص آب است. در بعضی از کاربردهای خاص از آبی با مقاومت 1 تا 2 مگا اهم هم استفاده میشود.
آب آشامیدنی
خوردگی آب آشامیدنی بستگی به مقدار اکسیژن، سختی، مقدار کلرورها، مقدار گوگرد و چند فاکتور دیگر دارد. به همین خاطر ممکن است یک مخزن آب گرم فولادی خانگی در یک محل 20 سال عمر کند و در یک محل دیگر دو سال بیشتر دوام نیاورد. در یک استان مقدار کلراید آب چاههای مختلف ممکن است از چند ppm تا چند صد ppm تغییر کند. در بعضی مناطق هم ترکیبات گوگرد موجود در آب باعث خوردگی سریع آهن میشود. به خاطر همین تفاوتهای چشمگیر نمیتوان توصیه های کلی نمود چرا که مشکلات کاملا محلی و موضعی هستند.
آب اشامیدنی بسته به مواد معدنی حل شده در آن ممکن است سخت یا نرم باشد. در اب سخت غالباً کربناتها روی سطح فلز رسوب کرده و باعث محافظت آن میشوند. ولی اگر پوشش کامل نباشد ممکن است حفره دار شدن اتفاق بیفتد. آبهای نرم معمولا خورنده تر هستند زیرا رسوبهای محافظ تشکیل نمیدهند. در کاربردهای مشتمل بر آب، فولادهای کم آلیاژی مزیت خاصی بر فولاد معمولی ندارند (در مقایسه با خوردگی اتمسفری) مثلا اکثر لوله های دیگ بخار و سیستمهای آب دیگ بخار از فولاد کم کربن معمولی ساخته میشوند. شبیه خوردگی اتمسفری مقاومت کامل خوردگی در این مورد نیاز به فولادهای زنگ نزن گرانتر دارد. چدن، فولاد و فولاد گالوانیزه بیشتر از سایر مواد برای کار با آب اشامیدنی بکار میروند. در مواقعی که درجه حرارت، الودگی یا عمر طولانی تر مساله باشد از مس، برنج، آلومینیوم و بعضی فولادهای زنگ نزن نیز استفاده میشود.
با توجه به وسعت مصارف آب آشامیدنی لوله کشی شده شاخصهایی ابداع شده است تا به وسیله آنها میزان خوردگی یا رسوب گذاری آب موجود در شبکه آبرسانی دقیق تر قابل پیش بینی شود. مشهورترین شاخص در این زمینه شاخص لانژیه است. این شاخص بسته به آنکه مثبت یا منفی باشد آب به سمت رسوبگذاری یا خورندگی تمایل خواهد داشت. شاخص لانژیه در عمل دارای محدودیتهایی است. از جمله اینکه در آبهایی با سختی کم و سختی زیاد مقادیر برابر را نشان میدهند. شاخص بعدی رایزنر است که برای اصلاح محدودیتهای شاخص لانژیه پیشنهاد شده است. شاخص آخر هم پوکوریوس هم بر اساس ظرفیت بافری آب و ماکزیمم رسوب کربنات کلسیم قابل تشکیل، ارائه شده است.
آزمایشگاه تخصصی آب آرین فن ازما کلیه آزمونهای مرتبط جهت محاسبه شاخصهای خورندگی و رسوبگذاری آب را انجام میدهد. لطفا در صورت نیاز با ما تماس بگیرید.
صفحات مرتبط: باکتریهای احیا کننده سولفات، آنالیز آب، آب دیگ بخار، استاندارد سختی آب، آب مه پاش، شاخص لانژلیه