آب آشامیدنی
آب آشامیدنی و نکاتی برای شناخت بیشتر آن
آب آشامیدنی یا آب شرب که در زبان انگلیسی با عبارات Drinking water و Potable water معرفی میشود به آبی گفته میشود که نوشیدن آن به تندرستی افراد زیانی وارد نمیکند. ویژگیهای آب آشامیدنی از سه وجه مورد توجه قرار میگیرد: ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی. در این نوشتار با استفاده از استاندارد آب آشامیدنی کشور به شماره ۱۰۵۳ ISIRI که مربوط به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی است به موارد مهم آزمایش شیمیایی آب شرب اشاره میشود. جهت مطالعه آزمایشهای میکروبی لطفاً به صفحه مربوطه مراجعه نمایید.
توضیح: در جدول استاندارد از دو حد مطلوب و مجاز نام برده شده است. حد مطلوب به حدی گفته میشود که در صورت گذر از آن مزه، رنگ یا گوارایی آب کاهش می یابد. حد مجاز هم به حدی گفته میشود که در صورت گذر از آن سلامت مصرف کنندگان به تدریج دچار مخاطره میشود.
در استاندارد ملی ۱۰۵۳ ( استاندارد آب آشامیدنی) حدود مطلوب و مجاز کیفیت آب به شرح زیر اعلام شده است.
جدول ۱ – ویژگیهای فیزیکی آب آشامیدنی
| ردیف | ویژگی | حد مطلوب | مقدار مجاز | واحد اندازه‌گیری |
| ۱ | کدورت | کم‌تر یا مساوی ۱ | حداکثر ۵ | NTU |
| ۲ | رنگ | – | حداکثر ۱۵ | پلاتین، کبالت برای رنگ حقیقی آب T.C.U |
| ۳ | بو | حداکثر ۲ واحد در ۱۲ درجه سلسیوس و حداکثر ۳ واحد در ۲۵ درجه سلسیوس | – | رقم آستانه بو(TON) |
| ۴ | pH | ۵/۸- ۵/۶ | ۰/۹- ۵/۶ | – |
| ۵ | طعم | – | فاقد هرگونه طعم نامطلوب | – |
| ۶ | ظاهر | – | فاقد اشیا خارجی مانند: شن و روغن. | – |
جدول ۲ – حداکثر مجاز و مطلوب مواد شیمیایی معدنی موجود در آب آشامیدنی (میلی‌گرم بر لیتر)
| ردیف | نوع ترکیب | حداکثر مطلوب | حداکثر مجاز | |
| ۱ | کل مواد جامد محلول | (TDS)a | b1000 | ۱۵۰۰ |
| ۲ | سختی کل بر حسب | CaCO3 | ۳۰۰ | – |
| ۳ | کلرور بر حسب | Cl | ۲۵۰ | ۴۰۰ |
| ۴ | سولفات بر حسب | SO4 | ۲۵۰ | ۲۵۰ |
| ۵ | هیدروژن سولفوره | H2S | ۰٫۰۵ | |
| ۶ | آهن بر حسب | Fe | ۰٫۳ | – |
| ۷ | منگنز بر حسب | Mn | ۰٫۱ | ۴/۰ |
| ۸ | آلومینیوم بر حسب | Al | ۰٫۱ | ۱/۰ |
| ۹ | روی بر حسب | Zn | ۳ | – |
| ۱۰ | مس بر حسب | Cu | ۱ | ۲ |
| ۱۱ | نیترات بر حسب | NO3 | – | c50 |
| ۱۲ | نیتریت برحسب | NO2 | – | c3 |
| ۱۳ | کلسیم برحسب | Ca | ۳۰۰ | – |
| ۱۴ | منیزیم بر حسب | Mg | – | – |
| ۱۵ | آمونیاک بر حسب | NH3 | ۱٫۵ | – |
| ۱۶ | سدیم بر حسب | Na | ۲۰۰ | ۲۰۰ |
جدول ۳ – حداکثر مقادیر مجاز مواد شیمیایی معدنی سمّی (میلی‌گرم بر لیتر)
| ردیف | نوع ترکیب | بر حسب | حداکثر مجاز |
| ۱ | آرسنیک | As | ۰٫۰۱ |
| ۲ | آزبست | – | MFLa ۷ |
| ۳ | سرب | Pb | ۰٫۰۱ |
| ۴ | کروم* | Cr | ۰٫۰۵ |
| ۵ | سلنیوم | Se | ۰٫۰۱ |
| ۶ | کادمیوم | Cd | ۰٫۰۰۳ |
| ۷ | آنتیموان | Sb | ۰٫۰۲ |
| ۸ | جیوه (معدنی) | Hg | ۰٫۰۰۶ |
| ۹ | مولیبدن | Mo | ۰٫۰۷ |
| ۱۰ | سیانور | CN | ۰٫۰۷ |
| ۱۱ | بر | B | ۰٫۵ |
| ۱۲ | نیکل | Ni | ۰٫۰۷ |
| ۱۳ | باریم | Ba | ۰٫۷ |
| ۱۴ | وانادیوم | V | ۰٫۱ |
| یادآوری- مقدار ذکر شده برای مقدار کل کروم است. | |||
| a- MFL = million fibers per liter میلیون فیبر بر لیتر (با طول بیش از ۱۰ میکرون) | |||
اگر آب آشامیدنی به سموم دفع آفات نباتی آلوده شود باید بر اساس سموم مجازی که از طرف سازمان جهاد کشاورزی توصیه شده و یا در منطقه به مصرف می‌رسد، جستجو شود و مقدار آن نباید از مقادیر تعیین شده در جدول ۴ به شرح زیر بیشتر باشد.
جدول ۴ – حداکثر مجاز برخی از آفت‌کش‌ها در آب آشامیدنی(میلی‌گرم بر لیتر)
| ردیف | نام ماده | حداکثر مجاز | ||
| ۱ | آلاکلر | Alachlor | ۰٫۰۲ | |
| ۲ | آلدیکارب | Aldicarb | ۰٫۰۱ | |
| ۳ | آلدرین و دی‌آلدرین | Aldrin and dieldrin | ۰٫۰۰۰۰۳ | |
| ۴ | آترازین | Atrazine | ۰٫۰۰۲ | |
| ۵ | کربوفوران | Carbofuran | ۰٫۰۰۷ | |
| ۶ | کلردان | Chlordane | ۰٫۲ | |
| ۷ | کلرپیریفوس | Chlorpyrifos | ۰٫۰۳ | |
| ۸ | کلروتولورن | Chlorotoluron | ۰٫۰۳ | |
| ۹ | سیانازین | Cyanazine | ۰٫۰۰۰۶ | |
| ۱۰ | د.د.ت دی‌کلرودی‌فنیل‌تری‌کلرواتان | DDT Dichloro Diphenyl Trichloro ethane | ۰٫۰۰۱ | |
| ۱۱ | ۱ و ۲- دی برمو ۳ -کلروپروپان | ۱,۲-Dibromo-3-chloropropane | ۰٫۰۰۱ | |
| ۱۲ | ۲ و ۴- دی کلر و فنوکسی استیک اسید | ۲,۴-Dichlorophenoxyacetic acid (2,4-D) | ۰٫۰۳ | |
| ۱۳ | ۱ و ۲-دی کلرو پروپان | ۱,۲-Dichloropropane | ۰٫۰۴ | |
| ۱۴ | ۱ و ۳- دی کلرو پروپن | ۱,۳-Dichloropropene | ۰٫۰۲ | |
| ۱۵ | اندرین | Endrin | ۰٫۰۰۰۶ | |
| ۱۶ | ایزوپروتورون | Isoproturon | ۰٫۰۰۹ | |
| ۱۷ | لیندن | Lindane | ۰٫۰۰۲ | |
| ۱۸ | ۴- (۲- متیل- ۴-کلروفنوکسی) استیک اسید (MCPA) | MCPA [4-(2-methyl-4-chlorophenoxy)acetic acid] | ۰٫۰۰۲ | |
| ۱۹ | متوکسی کلر | Methoxychlor | ۰٫۰۲ | |
| ۲۰ | متولاکلر | Metolachlor | ۰٫۰۱ | |
| ۲۱ | مولینات | Molinate | ۰٫۰۰۶ | |
| ۲۲ | پندی متالین | Pendimethalin | ۰٫۰۲ | |
| ۲۳ | پنتا کلروفنل | Pentachlorophenol (PCP) | ۰٫۰۰۹ | |
| ۲۴ | پرمترین | Permethrin | ۰٫۳ | |
| ۲۵ | پیری پروکسیفن* | Pyriproxyfen | ۰٫۰۱ | |
| ۲۶ | سیمازین | Simazine | ۰٫۰۰۲ | |
| ۲۷ | تری فلورالین | Trifluralin | ۰٫۰۲ | |
| ۲۸ | تربوتیل آزین | Terbuthylazine | ۰٫۰۰۷ | |
| ۲۹ | کلروفنوکسی هربیسایدها ( مستخرج از ۲و۴- D و MCPA ) Chlorophenoxy herbicides (excluding 2,4-D and MCPA) | ۲و۴ – DB | ۲,۴-DB | ۰٫۰۹ |
| ۳۰ | دی کلروپروپ | Dichlorprop | ۰٫۱ | |
| ۳۱ | فنوپروپ | Fenoprop | ۰٫۰۰۹ | |
| ۳۲ | مکوپروپ | Mecoprop | ۰٫۰۱ | |
| ۳۳ | ۲-۴-۵ تری کلروفنوکسی استیک اسید | ۲,۴,۵-T (2,4,5-trichlorophenoxyacetic acid) | ۰٫۰۰۹ | |
| یادآوری- در صورتی که پیری پروکسیفن برای اهداف بهداشتی به آب اضافه شود، این مقدار حداکثر مجاز نخواهد بود. | ||||
استانداردهای مرتبط با آب آشامیدنی بیشتر از موارد ارائه شده هستند. برای مطالعه کل استاندارد میتوانید به این صفحه مراجعه نمایید. برای مشاوره در خصوص کیفیت با هر منشایی (چشمه، قنات، رودخانه، چاه دستی یا عمیق) و آزمایشهای مربوط، همچنین هزینه آزمایش آب لطفاً با ما تماس بگیرید. همچنین جهت اطمینان از عملکردسیستم تصفیه آب خانگی نیز میتوانید با کارشناسان آزمایشگاه آب آشامیدنی آرین فن آزما مشورت نمایید.
