اهمیت نمونه برداری صحیح خاک اگر از آزمایش خاک بیشتر نباشد، کمتر هم نیست. علت هم مشخص است. یک نمونه برداری اشتباه براحتی می تواند باعث انحراف آزمایش و تولید نتایج نادرست شود. در هر فرایند نمونه برداری اعم از خاک، آب یا محصولات کشاورزی، انتظار می رود نمونه انتخاب شده از نظر مشخصاتی چون بافت، ساختار ، آنیونها و کاتیونها، درصد مواد آلی و SAR نماینده توده اصلی مادر باشد. اگر اینچنین نباشد. هر نتیجه ای که در آزمایشهای بدست بیاید قابل اعتماد و استفاده نخواهد بود. چراکه بر اساس آن نمیتوان در مورد توده اصلی (خاک، آب یا محصولات) قضاوت کرد یا تصمیمی گرفت.
- نکات عمومی مهمی که در زمان نمونه برداری لازم است رعایت شوند:
- از جایی که کود دامی، بقایای فضولات حیوانی و کود شیمیایی ریخته شده است نبایستی نمونه برداری انجام شود.
- پیش از برداشتن نمونه، سطح بیل با بیلچه یا اوگر تمیز شود.
- از پای دیوار ها نمونه برداری انجام نشود.
- کیسه ای که نمونه نهایی در آن ریخته میشود تمیز باشد.
- برداشت نمونه توسط بیل یا بیلچه آغشته به کود دامی و شیمیایی یا بیلچه و بیلی که زنگ زده است انجام نشود.
- برگ مشخصات خاک حاوی نام فرستنده، تلفن تماس، تاریخ ، نوع کشت، محل و عمق نمونه برداری باشد.
- اگر زمین تازه آبیاری شده و گل است، نمونه برداری انجام نشود.
- از بخش غالب زمین نمونه برداری انجام شود.
- روش نمونه برداری از خاک زراعی
بهترین روش متداول جهت نمونه برداری از مزرعه به روشی که به زیگزاگی موسوم است می باشد. به همین منظور ابتدا زمین را به قطعات نیم هکتاری (۵۰۰۰ متر مربع) تقسیم نموده سپس نمونه بردار از یک کنج زمین وارد شده و به صورت زیگزاگی دستکم از ۱۵ تا ۲۰ نقطه (از هر قطعه) با بیل از سطح تا عمق ۳۰ سانتی متر نمونه برداری مینماید. سپس خاکهای جمع آوری شده را کاملا با هم مخلوط کرده و از مخلوط حاصل یک نمونه به وزن تقریبی یک تا دو کیلوگرم جدا و در کیسه ای تمیز میریزد. این کیسه با ذکر تاریخ و مشخصات به آزمایشگاه ارسال خواهد شد. پیشنهاد می شود برای بدست آوردن نتایج دقیقتر از هر ۵۰۰۰ متر مربع یک نمونه مرکب خاک تهیه به آزمایشگاه تحویل داده شود.
- روش نمونه برداری از خاک باغ
برای نمونه برداری از خاک باغ ، روش لوزی روشی متداول است. با این روش ناخواسته نمونه ها از یک خط برداشت نمیشوند. به همین منظور ابتدا باغ را بر اساس نوع درختان و زمان آبیاری آنها به قطعات متناسب افراز نموده سپس به صورت تصادفی درختانی را از وسط، چپ و راست ، بالا و پایین انتخاب و در محل سایه انداز آن درختان (جایی که ریشه های فرعی وجود دارند) نمونه برداری بر اساس جدول زیرانجام میشود. خاک هرعمق بایستی جداگانه با خاکهای هم عمقشان مخلوط شوند. در اینجا نیز مقدار نمونه لازم از هر مخلوط حدود ۱ تا ۲ کیلوگرم است. در هر قطعه باغ دستکم باید ۴ تا ۵ چاله حفر گردد.
| گونه و انواع درخت | عمق (سانتی متر) | |||
| درخت هسته دار و دانه دار و هر نوع درخت بارده | – | ۹۰-۶۰ | ۶۰-۳۰ | ۳۰-۰ |
| درختان فضای سبزی چون چنار | ۱۲۰-۹۰ | ۹۰-۶۰ | ۶۰-۳۰ | ۳۰-۰ |
| درخچه ها و درختان فضای سبزی کوتاه قامت | – | ۹۰-۶۰ | ۶۰-۳۰ | ۳۰-۰ |
- روش نمونه برداری از خاک گلخانه
با توجه به اینکه کشت گلخانه ای در فضای محدودی انجام میشود پیشنهاد می گردد قبل از احداث گلخانه از هر ۵۰۰۰ متر مربع یک نمونه خاک از عمق ۳۰-۰ سانتی متری برداشته شود نمونه برداری بایستی به صورت مرکب و تصادفی انجام گیرد به این ترتیب که از ۸تا ۱۰ نقطه به صورت تصادفی تا عمق ۳۰ سانتی متر کنده و سپس خاک این ۸تا ۱۰ نقطه را باهم مخلوط کرده و دستکم یک تا دو کیلوگرم از این مخلوط به آزمایشگاه ارسال گردد.
نکته قابل توجه : تعداد نمونه های بیشتری از یک مزرعه یا باغ نتایج دقیق تر و بهتری را ارائه می دهد. بعلاوه نمونه برداری و آنالیز آب آبیاری و همچنین برگ درختان و گیاهان مورد نظر می تواند همزمان با آزمایش نمونه خاک در ارائه توصیه کودی بسیار مفید واقع شود. لطفا در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر یا تمایل به ارسال نمونه با آزمایشگاه آرین فن آزما تماس بگیرید.