آزمایش خاک باغ

آزمایش خاک باغ تقریبا مشابه آزمایش خاک کشاورزی مزارع است با این تفاوت که بخاطر نفوذ ریشه درختان در عمق خاک، هنگام نمونه برداری علاوه بر سطح، لازم است از عمق خاک نیز نمونه گیری شود. آزمایش خاک باغ از اهمیت بیشتری نسبت به آزمایش خاک کشاورزی مزارع برخوردار است. برای مثال چنانچه فرضاً به علت عدم آزمایش خاک، در کوددهی یا انتخاب گونه مناسب یک مزرعه اشتباهی رخ بدهد، نهایتا در پایان سال اول، کشاورز متوجه مشکل شده و در سال بعد با آزمایش خاک و تغییر گونه و میزان کوددهی اشتباه سال قبل را جبران میکند. اما در مورد باغی که 6 سال از کاشت نهالهایش گذشته باشد هر اصلاحی بسیار پرهزینه خواهد بود. چراکه هزینه کاشت و نگهداری از درختان باغ بسیار بیشتر از هزینه های کاشت یک مزرعه است. به دلیل پیش از احداث هر باغی، کارشناسان کشاورزی توصیه اکید میکنند با دقت و وسواس نمونه برداری، آزمایش و تفسیر نتایج صورت پذیرد تا در آینده باغداران از نظر اقتصادی متضرر نشوند.

نمونه برداری از خاک باغ

در نمونه برداری از خاک لازم است به نظرات کارشناسان کشاورزی توجه شود. معمولا این کارشناسان علاوه بر نمونه برداری خاک در عمقهای 0 تا 30 سانتی متر و 30 تا 60 سانتی متر، نمونه برداری از عمقهای 60 تا 90 سانتی متر و 90 تا 120 سانتی متر را هم پیشنهاد میکنند. بسته به ابعاد زمین، تعداد نمونه برداریها متفاوت خواهد بود. بعد از نمونه برداری، لازم است نمونه های عمقهای یکسان با یکدیگر مخلوط و نهایتا از هر عمق حدود یک کیلوگرم نمونه برچسب زنی و به آزمایشگاه ارسال شود.

آزمایشات خاک باغ

بافت خاک : کلاس خاک با آزمایش بافت مشخص می شود. خاکهای شنی از ذرات درشت تشکیل شده اند و توانایی حفظ آب را تقریباً ندارند. برعکس خاک رس ذراتش بسیار ریزاست و به همین علت سدی برای عبور آب میشود. حدفاصل این دو خاک نیز، خاک سیلت قرار دارد. معمولا بهترین خاک برای گیاهان خاک لومی است که ترکیبی از سه نوع خاک ذکر شده است. در ایران اغلب خاک ها رس بالایی دارند و در دسته خاکهای سنگین قرار دارند.

 pH : شاخص اسیدی یا قلیایی بودن خاک است. pH کمتر از ۷ اسیدی بودن خاک را نشان میدهد و بیشتر از ۷ قلیایی بودن خاک را. بیشتر گیاهان در pH بین ۶٫۵ تا ۷٫۵ به خوبی رشد و نمو دارند.‌ pH تاثیر قابل ملاحظه ای بر میزان دسترسی گیاه به عناصر مورد نیازش دارد.در جدول زیر تاثیر pH بر میزان جذب مواد غذایی قابل مشاهده است.

هدایت الکتریکی: هدایت الکتریکی یا (EC) متاثر از یونهای نمک موجود در خاک است. بالا بودن آن مستقیماً بر میزان رشد و نمو گیاهان اثر می گذارد. در مقیاس دسی زیمنس بر متر اگر میزان EC بین دو تا چهار باشد، رشد گیاهان حساس به شوری دچار اختلال میشود. در EC بین چهار و هشت، غالب گیاهان رشدشان مختل میشود. در EC بین هشت تا شانزده تنها گیاهان مقاوم به شوری میتوانند رشد کنند و نهایتاً در EC بیشتر از شانزده تنها دسته معدودی از گیاهان که مقاومت بسیار خوبی نسبت به شوری دارند میتوانند رشد نمایند.

درصد مواد آلی: به این پارامتر گاهی درصد کربن آلی هم گفته میشود. در حاصلخیزی خاک نقش محوری و انکار ناپذیری دارد.. در ایران بجز مناطقی مثل نوار حاشیه جنوبی دریای خزر سایر مناطق از نظر درصد مواد آلی به شدت فقیرند و معمولاً کمتر از نیم درصد مواد آلی دارند. ذکر این نکته مهم است که در یک خاک حاصلخیز حداقل باید یک درصد مواد آلی وجود داشته باشد.

ازت، فسفر و پتاسیم: این سه عنصر نقش مهمی در متابولیسم گیاهان دارند. به همین دلیل در بررسیهای کارشناسی جز نخستین پارامترهایی هستند که مورد ارزیابی قرار می گیرند. کمبود هر یک از این عناصر به شدت رشد و نمو گیاهان مزرعه و درختان باغ را تحت تاثیر قرار میدهد. به علت اهمیت آنها، کودهای حاوی این سه عنصر با عنوان کودهای ماکرو شناخته میشوند. گوگرد، کلسیم و منیزیم هم گاهی جز عناصر ماکرو شناخته میشوند.

ریز مغذیها: عناصر میکرو یا ریز مغذی عبارتند از آهن، منگنز، روی، بور، مولیبدن، مس. کلر و کبالت. برخلاف عناصر ماکرو، تنها مقادیر ناچیزی از عناصر میکرو مورد نیاز درختان است. با اینحال فقدان مطلقشان هم برای گیاه مناسب نیست و لازم است در مقادیر بسیار اندک در خاک وجود داشته باشند.

آزمایش برگ: این آزمایش مختص باغهایی است که قبلا احداث شده اند. با توجه به آنکه همه مواد موجود در خاک برای گیاهان قابل جذب نیستند، این آزمایش نشان میدهد که درخت چه میزان از مواد غذایی مورد نیاز خود را توانسته است از خاک جذب نماید. در واقع آزمایش برگ مکمل آزمایش خاک باغ است و با کمک آن باغداران میتوانند کوددهی باغات را با دقت بسیار بیشتری انجام دهند. در نشریه 406 سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی حدود بهینه مواد مغذی و ریز مغذی را در برگ برخی درختان مشخص نموده است که در ادامه قابل مطالعه هستند:

برگ درخت پسته

عنصر	مقدار	واحد	عنصر	مقدار	واحد
ازت	2-2.5	درصد	آهن	110-150	میلیگرم در کیلوگرم
فسفر	0.12-0.2	درصد	منگنز	50-80	میلیگرم در کیلوگرم
پتاسیم	1.5-2	درصد	روی	40-50	میلیگرم در کیلوگرم
کلسیم	2.5-3	درصد	مس	13-15	میلیگرم در کیلوگرم
منیزیم	0.5-0.7	درصد	بر	50-60	میلیگرم در کیلوگرم
گوگرد	0.3-0.5	درصد	مولیبدن	1-2	میلیگرم در کیلوگرم

 

برگ درخت سیب

عنصر	مقدار	واحد	عنصر	مقدار	واحد
ازت	2.2-2.3	درصد	آهن	100-150	میلیگرم در کیلوگرم
فسفر	0.1-0.2	درصد	منگنز	70-100	میلیگرم در کیلوگرم
پتاسیم	1.2-2	درصد	روی	40-70	میلیگرم در کیلوگرم
کلسیم	1.8-2	درصد	مس	10-20	میلیگرم در کیلوگرم
منیزیم	0.4-0.7	درصد	بر	30-70	میلیگرم در کیلوگرم
گوگرد	0.2-0.4	درصد	مولیبدن	0.1-0.2	میلیگرم در کیلوگرم

 

برگ درخت گیلاس

عنصر	مقدار	واحد	عنصر	مقدار	واحد
ازت	2.1-3	درصد	آهن	100-250	میلیگرم در کیلوگرم
فسفر	0.1-0.5	درصد	منگنز	20-200	میلیگرم در کیلوگرم
پتاسیم	2.5-3	درصد	روی	20-50	میلیگرم در کیلوگرم
کلسیم	2-3	درصد	مس	5-50	میلیگرم در کیلوگرم
منیزیم	0.3-0.8	درصد	بر	20-100	میلیگرم در کیلوگرم
گوگرد	0.3	درصد	مولیبدن	1-2	میلیگرم در کیلوگرم

 

برگ درخت انگور

عنصر	مقدار	واحد	عنصر	مقدار	واحد
ازت	2-2.5	درصد	آهن	100-150	میلیگرم در کیلوگرم
فسفر	0.1-0.2	درصد	منگنز	70-100	میلیگرم در کیلوگرم
پتاسیم	2-2.5	درصد	روی	25-75	میلیگرم در کیلوگرم
کلسیم	2-3	درصد	مس	10-20	میلیگرم در کیلوگرم
منیزیم	0.5-1	درصد	بر	50-100	میلیگرم در کیلوگرم
گوگرد	0.3	درصد	مولیبدن	1-2	میلیگرم در کیلوگرم

 

برگ درخت پرتقال

عنصر	مقدار	واحد	عنصر	مقدار	واحد
ازت	2.5-3	درصد	آهن	100-150	میلیگرم در کیلوگرم
فسفر	0.1-0.2	درصد	منگنز	75-100	میلیگرم در کیلوگرم
پتاسیم	2.2-3	درصد	روی	40-70	میلیگرم در کیلوگرم
کلسیم	2.2-3	درصد	مس	7-15	میلیگرم در کیلوگرم
منیزیم	0.5	درصد	بر	50-75	میلیگرم در کیلوگرم
گوگرد	0.3	درصد	مولیبدن	1-2	میلیگرم در کیلوگرم

آزمایشگاه خاک آرین فن آزما آمادگی دارد کلیه تست های مرتبط با کیفیت خاک باغ را مطابق با استانداردهای معتبر انجام و گزارش دهی نماید. لطفا جهت ارسال نمونه یا دریافت اطلاعات بیشتر با آزمایشگاه تماس حاصل فرمایید.

صفحات مرتبط: فسفر خاک ، پتاسیم خاک ، pH مناسب خاک ، اندازه گیری بور ، اندازه گیری مولیبدن ، جدول استاندارد فلزات سنگین در خاک