کیفیت آب آبیاری

کیفیت آب آبیاری

همه گیاهان برای رشد و نمو نیاز به آب دارند. با توجه به اهمیتی که کیفیت آب آبیاری بر رشد و محصول دهی گیاهان دارد، استانداردهای متعددی برای کیفیت آب مورد استفاده در آبیاری گیاهان تدوین شده است با این توضیح که برخی پارامترهای مندرج در استانداردها بیشتر اهمیت بهداشتی یا فنی دارند. مثلا تعداد کلیفرم در آبیاری از منظر بهداشتی اهمیت دارد و یا لحاظ نمودن محدودیت برای ذرات معلق بیشتر از جنبه ایجاد احتمال گرفتگی لوله ها و نازلها اهمیت دارد وگرنه وجود کلیفرم یا ذرات معلق فی نفسه برای رشد گیاهان مضر نیست.

منابع آب آبیاری

در بررسی کیفیت آب مورد استفاده در آبیاری مزارع، باغها و فضای سبز منابع تامین آب چندان اهمیتی ندارند. برای مثال هر منبعی چون چشمه، رودخانه، قنات، چاه آب دستی یا عمیق، فاضلاب تصفیه شده، آب برگشتی از واحدهای صنعتی، آب باران و … چنانچه کیفیت مناسبی داشته باشند، قابل استفاده در آبیاری هستند.

کیفیت آب آبیاری

استاندارد كيفيت آب برای کشاورزی

استاندارد كيفيت آب سطحی و زیرزمینی برای کاربری کشاورزی (ماخذ سازمان حفاظت محیط زیست)

ردیف پارامتر واحد مقدار توضیحات
1 آلومینیم میکروگرم بر لیتر 5000 صرفا برای خاک‌های اسیدی
2 آرسنیک میکروگرم بر لیتر 100
3 بریلیم میکروگرم بر لیتر 100
4 کادمیم میکروگرم بر لیتر 10
5 کبالت میکروگرم بر لیتر 50
6 کروم میکروگرم بر لیتر 100
7 مس میکروگرم بر لیتر 200
8 آهن میکروگرم بر لیتر 5000
9 لیتیم میکروگرم بر لیتر 2500
10 منگنز میکروگرم بر لیتر 200 فقط برای خاک‌های اسیدی
11 مولیبدن میکروگرم بر لیتر 10
12 نیکل میکروگرم بر لیتر 200
13 پالادیم میکروگرم بر لیتر 5000
14 سلنیم میکروگرم بر لیتر 20
15 وانادیم میکروگرم بر لیتر 100
16 روی میکروگرم بر لیتر 2000
17 فلوئور میکروگرم برلیتر 1000 فقط برای خاک‌های اسیدی
18 بر میلی گرم بر لیتر 3
19 هدایت الکتریکی میکروزیمنس بر سانتیمتر 3000
20 نیتروژن نیتراتی میلی گرم بر لیتر 30
21 میکروبی به جدول 6 رجوع کنید.
22 پ‌هاش 4/8-5/6

توضیح 1: مقادیر ارائه شده برای پارامترهای آلومینیم، منگنز و فلوئور فقط برای آبیاری گیاهان در خاک‌های اسیدی محدودیت ایجاد می‌کنند. این نوع خاک‌ها اغلب در محدوده حوضه آبریز دریای خزر  قرار دارند.

توضیح 2: برای پارامترهای غلظت سدیم، کلراید و نسبت جذب سدیم (SAR) با توجه به وابستگی حداکثر مقدار مجاز آنها به روش آبیاری و سایر پارامترهای کیفیت آب، در اینجا حدودی برای آنها تعیین نشده است. با این وجود توصیه می‌شود در این موارد به مرجع اصلی (توصیه‌های سازمان خواروبار و کشاروزی جهانی) به‌عنوان یک راهنما رجوع شود.

  كيفيت باکتریولوژیک آب آبیاری

گروه نوع محصولات نماتدهای روده­ای(1)

(میانگین حسابی تعداد در لیتر)(2)

کلیفرم مدفوعی

(میانگین هندسی تعداد در 100 میلی‌لیتر)(2)

الف محصولاتی که خام مصرف می‌شوند، زمین‌های ورزشی، پارک­های عمومی کمتر یا مساوی یک کمتر یا مساوی 1000
ب غلات، محصولات صنعتی، علوفه، چراگاه­ها و درختان کمتر یا مساوی یک محدودیتی تعیین نشده‌است.
ج محصولات گروه “ب” در صورت عدم مواجهه کارگران و عموم محدودیتی تعیین نشده‌است. محدودیتی تعیین نشده‌است.

(1) گونه‌های Ascaris و Trichuris و hookworms. (2) در طی دوره آبیاری
تبصره: حداقل تناوب نمونه‌برداری برای منابع تامین آب کشاورزی برای پارامترهای متداول و باکتریولوژیک ماهانه و مواد سمی فصلی می‌باشد.
ماخذ: سازمان حفاظت محیط زیست

استاندارد آب فضای سبز

دو استاندارد ملی در خصوص کیفیت آب مورد استفاده در فضای سبز تدوین شده است. یکی مربوط به کیفیت آب مورد استفاده در آبیاری بارانی است که تکرار استاندارد کیفیت آب فائو است و یکی هم مربوط به کیفیت آب مورد استفاده در آبیاری قطره ای

استاندارد آب آبیاری قطره ای

دیف پارامتر کم* متوسط** شدید***
۱ ذرات معلق  (میلیگرم در لیتر) تا ۵۰ بین ۵۰ تا ۱۰۰  بیشتر از ۱۰۰
۲ pH ۷  بین ۷ تا ۸  بیشتر از ۸
۳ نمک (میلیگرم در لیتر) تا ۵۰۰  بین ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ بیشتر از ۲۰۰۰
۴ آهن (میلیگرم در لیتر)  کمتر از ۰٫۲ بین ۰٫۲ تا ۱٫۵ بیشتر از ۱٫۵
۵ منگنز (میلیگرم در لیتر) تا ۰٫۱ بین ۰٫۱ تا ۱٫۵  بیشتر از ۱٫۵
۶ سولفید (میلیگرم در لیتر) تا ۰٫۲ بین ۰٫۲ تا ۲ بیشتر از ۲
۷ بیکربنات (میلیکرم در لیتر) ۱۰۰
۸ تعداد باکتریها (در لیتر) تا ۱۰۰۰۰ ۱۰۰۰۰-۵۰۰۰۰ بیشتر از ۵۰۰۰۰

ماخذ: استاندارد ملی 22093

استاندارد آب آبیاری بارانی

پارامترهای کیفی آب واحد درجه محدودیت آب در آبیاری
مناسب    متوسط
نامناسب
شوری (بر میزان آب در دسترس گیاه موثر است)
هدایت الکتریکی
dS/m < 0.7 0.7 – 3.0 > 3.0
کل جامدات محلول
mg/l < 450 450 – 2000 > 2000
نفوذ پذیری آب در خاک بر اساس میزان SAR و EC
SAR  = 0 بین 3 and ECw = > 0.7 0.7 – 0.2 < 0.2
= 3 بین 6 = > 1.2 1.2 – 0.3 < 0.3
= 6 بین 12 = > 1.9 1.9 – 0.5 < 0.5
= 12 بین 20 = > 2.9 2.9 – 1.3 < 1.3
= 20 بین 40 = > 5.0 5.0 – 2.9 < 2.9
مسمومیت (موثر بر گیاهان حساس)
سدیم (Na) آبیاری بارانی me/l < 3 > 3
کلراید (Cl) آبیاری سطحی me/l < 4 4 – 10 > 10
کلراید (Cl) آبیاری بارانی me/l < 3 > 3
بر (B) mg/l < 0.7 0.7 – 3.0 > 3.0
نیتروژن نیتراتی mg/l < 5 5 – 30 > 30
بیکربنات (فقط آبیاری بارانی) me/l < 1.5 1.5 – 8.5 > 8.5
pH محدوده نرمال 6.5 – 8.4

ماخذ: استاندارد ملی 21270

همانطور که قبلا اعلام شد کیفیت آب مورد استفاده درآبیاری میتواند نقش مهمی در افزایش کیفیت محصولات، رشد و نمو گیاهان و همچنین زیبایی ظاهری آنها داشته باشد. آزمایشگاه تخصصی آب آرین فن آزما با سالها تجربه در این زمینه مرجعی برای آزمایش آب کشاورزی و دیگر انواع آب می باشد. لطفا در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر و یا تمایل به ارسال نمونه با ما تماس بگیرید.