اندازه گیری کادمیوم
کادمیوم چیست
کادمیوم فلزی است با نماد Cd و عدد اتمی 48 و رنگ سفید مایل به خاکستری. در جدول اتمی پایین تر از روی و بالاتر از جیوه قرار دارد. کادمیم در قرن نوزدهم کشف شد و از آن پس هم بخاطر سمی بودن کاربردهای وسیعی پیدا نکرده است. از ترکیبات رایج این عنصر یکی اکسید کادمیوم است که بسیار زیان بار است و دیگری کادمیوم سولفید است که زیان آوری کمتری دارد. عنصر کادمیوم عموما در فرایند استحصال روی، به عنوان محصول جانبی از سنگ معدن روی به دست می آید.
اثرات کادمیوم بر انسان
عنصر کادمیوم چه تاثیری بر سلامت انسان دارد ؟ واقعیت آن است که کادمیوم حتی به میزان ناچیز هم برای موجودات زنده و انسان مورد نیاز نیست. یعنی برخلاف عنصری مثل سلنیم که در حد ppb به سلامتی انسان کمک می کند، کادمیم نه تنها برای سلامتی مفید نیست بلکه در مقادیر اندک هم برای سلامتی مضر است. مهمترین راه ورود این عنصر سمی به بدن انسان بلع و استنشاق است. کادمیوم اثرات سوء کوتاه مدت و بلند مدتی بر بدن انسان دارد. این فلز پس از ورود به بدن انسان عمدتا در کلیه ها و کبد تجمع میکند. اثرات سوء کادمیم در کلیه ها زیاد مشاهده میشود. هرچند بخشهای دیگر بدن نظیر قلب، پانکراس و استخوانها نیز از این فلز آسیب میبینند. افرادی که در معرص کادمیوم قرار میگیرند با فشار خون بالا، تصلب شرایین و اختلال در عملکرد قلب مواجه میشوند. در برخی موارد کادمیم جانشین کلسیم دو ظرفیتی در استخوانها میشود در نتیجه با ممانعت از جذب کلسیم در بدن، افراد را دچار نرمی استخوان و درد شدید ستون فقرات میکند. عامل این بیماری که موسوم به ایتای ایتای است و اولین بار در ژاپن شناسایی شده است کادمیوم بوده است. در خصوص ارتباط کادمیوم و سرطان مشاهده شده است که قرار گرفتن طولانی در معرض کادمیوم ممکن است خطر تشکیل نئوپلاسم را در ریه، کلیه و پانکراس افزایش دهد. همچنین قرار گرفتن در معرض کادمیوم یک عامل خطر ویژه برای سرطان سینه است.
کادمیوم در چه چیزهایی وجود دارد
سمی بودن کادمیم باعث شده است استفاده از آن فراگیر نشده و محدود بماند. در زندگی روزمره کنونی باتریهای آلکالاین نیکل-کادمیم مهمترین اقلام حاوی کادمیم هستند. البته با توجه به محدودیتهای اعمال شده برای تولید آنها پیش بینی میشود انواع دیگر باتری مانند باتریهای لیتیومی بتدریج جایگزین آنها شوند. برخی کالاهای آبکاری شده نیز حاوی کادمیوم هستند که اغلب مصرف صنعتی دارند و در زندگی روزمره افراد عادی کاربردی ندارند. کادمیوم همچنین در ساخت برخی رنگدانه ها و ورقهای فلزی (بعنوان عامل ضد خوردگی و کاهنده ضریب اصطکاک) وجود دارد. با توجه به اطلاعات ارائه شده ظاهرا میتوان نتیجه گرفت بجز کارگران شاغل در صنعت، باقی افراد تماسی باکادمیوم ندارند. گروه اول هم اگر مقررات ایمنی و حفاظت را رعایت نمایند خطری از جانب کادمیوم آنها را تهدید نخواهد کرد. اما واقعیت این است که به علت رایج نبودن بازیافت کالاهای حاوی کادمیوم، ممکن است مردم عادی در معرض خطرات کادمیوم قرار بگیرند. هنگامیکه باتریها و سایر اقلام حاوی کادمیوم جمع آوری و بازیافت نشوند همراه با سایر زباله ها در طبیعت رها شده یا در لندفیلها دفن میشوند. چون اقدامات مراقبتی کاملی هم برای زباله های عادی انجام نمیشود کاملا محتمل است به مرور زمان همراه شیرابه های خروجی از زباله، کادمیوم به خاک و آبهای زیر زمینی منطقه نفوذ کرده و موجب آلودگی محیط زیست و ایجاد خطر برای انسانها و دیگر جانداران شود.
حد مجاز کادمیوم در آب و مواد غذایی
حد مجاز کادمیم در آب آشامیدنی | مطابق استاندارد 1053 | 0.003 میلی گرم بر لیتر |
حد مجاز کادمیم در نمک | مطابق استاندارد 12968 | 0.5 میلی گرم بر کیلوگرم |
حد مجاز کادمیم در ماهی | مطابق استاندارد 12968 | 0.05 میلی گرم بر کیلوگرم |
حد مجاز کادمیم در گوشت گوسفند، گاو و مرغ | مطابق استاندارد 12968 | 0.05 میلی گرم بر کیلوگرم |
حد مجاز کادمیم در شیر | مطابق استاندارد 12968 | 0.02 میلی گرم بر کیلوگرم |
حد مجاز کادمیم در حبوبات | مطابق استاندارد 12968 | 0.1 میلی گرم بر کیلوگرم |
حد مجاز کادمیم در گندم | مطابق استاندارد 12968 | 0.03 میلی گرم بر کیلوگرم |
حد مجاز کادمیم در برنج | مطابق استاندارد 12968 | 0.06 میلی گرم بر کیلوگرم |
حد مجاز کادمیم در سبزیهای غده ای و جالیزی( تربچه، پیاز، هویج، کدو، خیار، خربزه، فلفل، طالبی، بادمجان، گوجه فرنگی) | مطابق استاندارد 12968 | 0.05 میلی گرم بر کیلوگرم |
حد مجاز کادمیوم در خاک
نوع خاک |
محیط مسکونی | محیط تجاری | محیط تفریحی | محیط کشاورزی | جنگل و مرتعی |
اسیدی |
2 |
8 |
8 | 1 | 1 |
غیر اسیدی |
2 |
8 |
8 |
5 |
8 |
ماخذ: استاندارد خاک سازمان حفاظت محیط زیست- واحد: میلیگرم در کیلوگرم
اندازه گیری کادمیوم در آزمایشگاه
به رغم سمی بودن کادمیم، بخاطر برخی خواصش، هنوز از این عنصر در صنایع استفاده میشود. به همین علت از راههای مختلف ممکن کادمیم مورد استفاده در محصولات صنعتی به محیط زیست یا بدن انسان راه پیدا کنند. جهت اندازه گیری کادمیوم در محیطهای مختلف، آزمایشگاه آنالیز دستگاهی شرکت دانش بنیان آرین فن آزما با مجهز بودن به دستگاههای جذب اتمی، ICP-OES ، ICP-MS ، آمادگی دارد میزان عنصر کادمیم را در آب، خاک، ادرار، خون، بافت گیاهان و جانوران اندازه گیری و گزارش نماید. لطفا جهت دریافت اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.