اندازه گیری جیوه

اندازه گیری جیوه

عنصر جیوه

جیوه یا سیماب با عدد اتمی 80  تنها فلزی است که در دمای اتاق مایع است اما خصوصیت دیگر که باید کاملا مورد توجه قرار بگیرد، سمی بودن آن است. به همین دلیل ضروری است در زمان کار با آن احتیاط لازم رعایت شود. نماد جیوه Hg است که منشا آن نام یونانی جیوه یعنی hydrargyros  است. که این نام به لحاظ معنایی مشابه عبارت فارسی سیماب، به معنای آب و نقره است. جیوه با توجه به سمیتی که دارد خوشبختانه عنصر فراوانی در زمین محسوب نمی شود. در طبیعت جیوه بیشتر به صورت ترکیبات سولفید مشاهده می شود.  بجز آهن، جیوه براحتی با اکثر فلزات آلیاژ می سازد.

مسمومیت با جیوه

تنها استنشاق یک میلی گرم در مترمکعب بخار جیوه موجب آسیب دیدگی ریه، کلیه و سیستم عصبی می شود. همچنین عوارضی چون سردرد، کاهش رشد، کاهش وزن، ورم لثه و آماس پوست را به همراه دارد. متیل جیوه پس از بخار جیوه خطرناک ترین شکل عنصر جیوه است. بیشترین مصرف متیل جیوه در ساخت قارچکشهاست. متیل جیوه همان ترکیبی از جیوه است که برای بار اول در کشور ژاپن عوارضش با عنوان بیماری میناماتا ثبت شد.

اندازه گیری جیوه در خون و ادرار 

آزمایش جیوه در خون و ادرار افراد برای سنجش میزان مواجهه آنان با عنصر جیوه شاخص مناسبی است. سنجش میزان جیوه در ادرار برای مشخص شدن میزان مواجهه شغلی با غلظتهای اندک جیوه غیر آلی بسیار مناسب است. سنجش جیوه در خون هم در بخش پلاسما و هم خون کامل قابل انجام است. به این ترتیب میتوان میان میزان مواجهه شغلی با جیوه فلزی و مواجهه غیر شغلی ( مانند صرف غذاهای دریایی) تفاوت ایجاد نمود. با این توضیح که حداکثر غلظت جیوه در خون دو تا چهار روز بعد از مواجهه است.

 موارد استفاده از جیوه :

مواردی که جیوه مورد استفاده قرار میگیرد عبارتند از ساخت گاز کلر و سود سوز آور به روش کلر آلکالی ، ساخت آمالگام یا پرکننده های دندان، دماسنجهای جیوه ای، برخی انواع باتری، لامپهای فلورسنت یا کم مصرف، دماسنج هاي جیوه اي، پر کننده هاي دندان پزشکی (آمالگام)، باتري ها، بعضی از رنگ هاي پلاستیکی، لامپ هاي کم مصرف یا فلورسنت، فارچ کشها استفاده میشود. با توجه به کاربرد فراوان جیوه در صنعت، لازم است اجزای حاوی جیوه پس از استفاده جمع آوری شوند تا امکان بازیافت جیوه موجود در آنها میسر شود. در غیر این صورت جیوه موجود در محصولات  به تدریج از محصولات خارج شده و باعث آلودگی محیط زیست میشود.

حد مجاز غلظت جیوه در خاک

نوع خاک	محیط مسکونی	محیط تجاری	محیط تفریحی	محیط کشاورزی	جنگل و مرتعی
اسیدی	5	30	5	5	5
غیر اسیدی	15	55	55	7	55

(منبع :استانداردهای کیفیت منابع خاک سازمان حفاظت محیط زیست) واحد: (میلی گرم بر کیلوگرم)

حد مجاز وجود جیوه در آب، غذا

حد  مجاز جیوه در آب آشامیدنی	0.006 میلی گرم بر لیتر	مطابق استاندارد 1053
بیشینه رواداری جیوه در نمک	0.1 میلی گرم بر کیلوگرم	مطابق استاندارد 12968
بیشینه رواداری جیوه در ماهی	0.5 میلی گرم بر کیلوگرم	مطابق استاندارد 12968
میزان دریافت قابل تحمل روزانه موقتی (PTDI) فلزات سنگین	بر حسب میلی گرم بر کیلو گرم وزن بدن      0.0007	مطابق استاندارد 12968

بهترین راه تشخیص جیوه

جیوه اگر خالص باشد مایع و نقره ای رنگ است. اما ترکیبات جیوه با دیگر عناصر اشکال و رنگهای متفاوتی دارد که امکان تشخیص جیوه را مشکل می سازد. در این موارد بهترین راه و دقیق ترین راه تست جیوه، روش آزمایشگاهی است. پس مراقب پیشنهادهای شیادانه در مورد تشخیص جیوه بخصوص جیوه قرمز باشید. مانند روشی که میگوید جیوه در آینه دیده نمیشود! یا جیوه مثل آهن خاصیت مغناطیسی دارد!

اندازه گیری جیوه در آزمایشگاه

آزمایشگاه دانش بنیان آرین فن آزما در آزمایشگاه آنالیز دستگاهی خود که مجهز به دستگاههای جذب اتمی، ICP-OES ، ICP-MS می باشد، آمادگی دارد میزان عنصر جیوه را در آب، خاک، رسوب، لجن تصفیه خانه، انواع پسماند، انواع کانی، ادرار، خون، بافت گیاهان و جانوران اندازه گیری و گزارش نماید. لطفا جهت دریافت اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.

صفحات مرتبط : استاندارد آب شرب ، حد مجاز فلزات سنگین در خوراک دام