آب شرب

آب شرب در یک تعریف ساده وکلی به آبی گفته میشود که برای نوشیدن مناسب باشد. بنابراین آب شرب نباید حاوی انگل، میکروبهای بیماریزا و هر گونه مواد شیمیایی مضر باشد. دسترسی تمام انسانها به آب آشامیدنی سالم از جمله حقوقی است که در سازمان ملل به رسمیت شناخته شده است. علیرغم اینکه بخش اعظم کره زمین را آب پوشانده است ولی دسترسی به آب مناسب برای آشامیدن چندان آسان نیست چراکه تقریبا تمام آبهای موجود در اقیانوسها و دریاها شور هستند و برای نوشیدن نامناسبند. از طرف دیگر به علت گسترش آلودگیهای محیط زیستی، آب شیرین جاری در بسیاری از رودها و چشمه ها آلوده شده است. به همین علت، تهیه آب مناسب شرب برای انسانها در عصر حاضر تبدیل به یک چالش بزرگ شده است. بخصوص که با تغییرات اقلیمی در حال وقوع، بر مناطق خشک جهان افزوده می شود و منابع سالم آب کمتر و کمتر خواهد شد.

تفاوت آب معدنی و آب آشامیدنی

آب معدنی آبی است که از سفره های آب زیرزمینی عمیق و بکر منشا می گیرد. بصورت طبیعی، آب حین عبور از لایه های مختلف زمین، برخی املاح را در خود حل می کند. به همین دلیل میزان املاح محلول در آبهای زیرزمینی نظیر چاه و چشمه همیشه بیشتر است از آبهای سطحی نظیر رودخانه ها. در ایران، استاندارد ملی 2441 معرف مشخصات کیفی آب معدنی است که با آزمایش آب معدنی میتوان از تطابق مشخصات آب مورد نظر با استاندارد مذکور اطمینان یافت.  اما در مورد آب آشامیدنی محدودیتی از نظر منشا وجود ندارد. هر آبی که در چارچوب استاندارد کیفی آب آشامیدن قرار بگیرد آب آشامیدنی محسوب می شود. بنابراین منشا ممکن است چشمه، چاه یا رودخانه باشد و منشا آب آشامیدنی بسته بندی شده حتی ممکن است آب لوله کشی شهری باشد.

آب لوله کشی یا آب بسته بندی شده

قبلا تصور می شد آب بسته بندی شده بهداشتی تر و سالم تر از آب لوله کشی است. اما با توجه به شناسایی میکرو پلاستیکها در آب بطریهای بسته بندی شده و مخاطرات ناشی از ورود این ریز ذرات به بدن انسان، میتوان گفت تنها در صورت عدم دسترسی به آب لوله کشی سالم، استفاده از بطریهای آب بسته بندی شده توصیه می شود.

هدایت الکتریکی آب شرب

حد مجازی در استاندارد ملی 1053 برای EC آب آشامیدنی ذکر نشده است. در برخی ماخذ حد مطلوب هدایت الکتریکی بین 100 تا 300 میکروزیمنس اعلام شده است هرچند تا 500 میکروزیمنس هم منابع دیگر کیفیت آب را مطلوب دانسته اند. از 500 تا 2500 میکروزیمنس آب کمی مزه پیدا میکند. از 2500 تا 8000 میکروزیمنس به آب لب شور میگویند و بیش از 8000 میکروزیمنس آب شور گفته میشود.

ویژگی های آب شرب

ویژگیهای آب آشامیدنی از سه وجه مورد توجه قرار میگیرد: ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی. در این نوشتار با استفاده از استاندارد آب آشامیدنی کشور به شماره ۱۰۵۳ ISIRI که مربوط به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی است به ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی آب شرب اشاره میشود. جهت مطالعه آزمایش میکروبی آب لطفاً به صفحه مربوطه مراجعه نمایید.

استاندارد ملی آب آشامیدنی

با توجه به اهمیت کیفیت آب مناسب برای نوشیدن، استانداردهای متعددی برای آن تهیه شده است. در ایران نیز استاندارد آب شرب، جزء اولین استانداردهای تدوین شده در کشور است. آخرین ویرایش این استاندارد مربوط سال 1388 است که در ادامه بخشهایی از آن ارائه میشود.

جدول مشخصات میکروبی آب طبق استاندارد 1011

میکروارگانیسم	هدف پایش	حد مجاز
کلیفرمهای گرماپای	نظارت و تصدیق	در 100 میلی لیتر قابل شناسایی نباشد
اشریشیا کلی	نظارت و تصدیق	در 100 میلی لیتر قابل شناسایی نباشد
میکروارگانیسمهای هتروتروف	صحه گذاری تاثیر فرایند گندزدایی در سامانه های آبرسانی	500 cfu  در یک میلی لیتر
کلستریدیوم  پرفرنژنس	صحه گذاری فرایند فیلتراسیون و گندزدایی در حذف ویروسها و پروتوزوآ	کمتر از یک cfu  در 100 میلی لیتر

 

جدول مشخصات فیزیکی آب طبق استاندارد 1053

ردیف	ویژگی	حد مطلوب	مقدار مجاز	واحد اندازه‌گیری
۱	کدورت	کم‌تر یا مساوی ۱	حداکثر ۵	NTU
۲	رنگ	–	حداکثر ۱۵	پلاتین، کبالت برای رنگ حقیقی آب T.C.U
۳	بو	حداکثر ۲ واحد در ۱۲ درجه سلسیوس و حداکثر ۳ واحد در ۲۵ درجه سلسیوس	–	رقم آستانه بو(TON)
۴	pH	۵/۸- ۵/۶	۰/۹- ۵/۶	–
۵	طعم	–	فاقد هرگونه طعم نامطلوب	–
۶	ظاهر	–	فاقد اشیا خارجی مانند: شن و روغن.	–

 

جدول حد مجاز مواد معدنی سمی محلول در آب طبق استاندارد 1053

ردیف	نوع ترکیب	بر حسب	حداکثر مجاز
۱	آرسنیک	As	۰٫۰۱
۲	آزبست	–	MFLa  ۷
۳	سرب	Pb	۰٫۰۱
۴	کروم(کل)	Cr	۰٫۰۵
۵	سلنیوم	Se	۰٫۰۱
۶	کادمیوم	Cd	۰٫۰۰۳
۷	آنتیموان	Sb	۰٫۰۲
۸	جیوه (معدنی)	Hg	۰٫۰۰۶
۹	مولیبدن	Mo	۰٫۰۷
۱۰	سیانور	CN	۰٫۰۷
۱۱	بر	B	۰٫۵
۱۲	نیکل	Ni	۰٫۰۷
۱۳	باریم	Ba	۰٫۷
۱۴	وانادیوم	V	۰٫1

 

جدول حد مجاز و مطلوب مواد معدنی غیر سمی محلول در آب طبق استاندارد 1053

ردیف	نوع ترکیب	قرمول	حداکثر مطلوب	حداکثر مجاز
۱	کل مواد جامد محلول	(TDS)a	b1000	۱۵۰۰
۲	سختی کل بر حسب	CaCO3	۳۰۰	–
۳	کلرور بر حسب	Cl	۲۵۰	۴۰۰
۴	سولفات بر حسب	SO4	۲۵۰	۲۵۰
۵	هیدروژن سولفوره	H2S	۰٫۰۵
۶	آهن بر حسب	Fe	۰٫۳	–
۷	منگنز بر حسب	Mn	۰٫۱	۴/۰
۸	آلومینیوم بر حسب	Al	۰٫۱	۱/۰
۹	روی بر حسب	Zn	۳	–
۱۰	مس بر حسب	Cu	۱	۲
۱۱	نیترات بر حسب	NO3	–	c50
۱۲	نیتریت برحسب	NO2	–	c3
۱۳	کلسیم برحسب	Ca	۳۰۰	–
۱۴	منیزیم بر حسب	Mg	–	–
۱۵	آمونیاک بر حسب	NH3	۱٫۵	–
۱۶	سدیم بر حسب	Na	۲۰۰	۲۰۰

آزمایشگاه تخصصی آب آرین فن آزما آزمونهای مرتبط با کیفیت آب آشامیدنی را انجام میدهد. جهت دریافت اطلاعات بیشتر میتوانید با ما تماس حاصل فرمایید. برای ملاحظه یا دانلود کل استانداردهای 1011 و1053 آب آشامیدنی میتوانید به صفحه اطلاعات مفید مراجعه فرمایید.

صفحات مرتبط: آب چاه ، آزمایش آب کشاورزی ، آب صنعتی ، آب مناسب گلخانه ، استاندارد سختی آب